Analiza wyników badania PISA 2022 ukazuje poważne problemy w polskim systemie edukacyjnym. Dramatyczne rozwarstwienie i spadek kompetencji czytelniczych wymagają natychmiastowych działań.
Stosunkowo dobre wyniki badania PISA przeprowadzone wśród polskiej młodzieży nie mogą przesłaniać problemów, które zostały nim uwidocznione. Rozwarstwienie w poziomach wiedzy między uczniami szkół branżowych a liceów budzi obawy. Zdolności czytelnicze uczniów liceów na poziomie 5 i 6 są satysfakcjonujące, jednak aż 55% uczniów plasuje się na poziomach 3 i niższych.
W naukach przyrodniczych połowa uczniów szkół branżowych reprezentuje poziomy 1 i 2, co oznacza brak zrozumienia podstawowych zjawisk. Wyniki w dziedzinie techniki są niepokojące, z około co czwartym uczniem na poziomie 2, co wskazuje na funkcjonalny analfabetyzm. Całkowicie nieakceptowalne jest bagatelizowanie spadków jako normy, zwłaszcza w umiejętnościach czytania, kluczowych w dzisiejszym społeczeństwie cyfrowym.
Różnice w kompetencjach między szkołami branżowymi a liceami sygnalizują braki w systemie edukacji ogólnej na poziomie podstawowym. Dyskusja o podstawach programowych jest nieunikniona, ale wymaga głębszej refleksji nad strukturą systemu i równością szans. W obliczu tych wyników, traktowanie ich z obojętnością zagraża społeczeństwu, prowadząc do wzrostu korzystania z edukacji niepublicznej i domowej, co może skutkować długotrwałym rozwarstwieniem społecznym, podobnym do okresu międzywojennego w Polsce.
